پترولوژي سنگهاي دگرگوني منطقه خلج و توده نفوذي اطراف آن

منطقه مورد مطالعه در جنوب غربي مشهد در مجاورت دهكده خلج در محدوده‌اي به طول‌هاي جغرافيايي 59 درجه و 30 دقيقه تا 59 درجه و 35 دقيقه و 66 ثانيه و عرض‌هاي جغرافيايي 36 درجه و 13 دقيقه و 35 ثانيه، تا 36 درجه و 66 دقيقه و 1 ثانيه واقع شده است كه به ناحيه خلج معروف مي‌باشد و قسمت اعظم آن در نواحي اطراف معدن مرمر و دهكده خلج واقع شده است . از نظر سنگ‌شناسي انواع سنگ‌هاي آذرين و رسوبي دگرگون شده و سنگ‌هاي آذرين دگرگون نشده را دربرمي‌گيرد. سنگ‌هاي آذرين و رسوبي اوليه تحت تاثير دگرگوني ناحيه‌اي قرار گرفته‌اند، كه سنگ‌هاي دگرگوني ناحيه‌اي از قبيل اسليت و فيليت ، كوارتزيت ، مرمر و سنگ‌هاي اولترامافيكي دگرگوني شده را شامل مي‌شود. سنگ‌هاي دگرگوني ديگر از قبيل شيست لكه‌دار، ميكاشيست ، كلريتوئيد شيست ، كلريتوئيد گارنت شيست ، گارنت شيست ، گارنت استاروليت شيست و آمفيبوليت نيز در منطقه يافت مي‌شوند. از سنگ‌هاي آذرين دگرگون نشده مي‌توان از توده گرانيت نفوذي جنوب مشهد رگه‌هاي پگماتيتي و آپليتي كه در بعضي قسمت‌ها حاوي تورمالين هستند، نام برد. سنگ‌هاي اولترامافيكي و مافيكي در رسوبات پليتي دونين - كربنيفر زيرين نفوذ نموده‌اند كه به گدازه‌هاي توليتي زون گسترش كف اقيانوس مرتبط مي‌باشند. سنگ‌هاي اولترامافيكي به سرپانتينيت تبديل شده‌اند كه در اثر دگرگوني ناحيه‌اي اوليه اين تبديل صورت گرفته است . همچنين شاهد يك دگرگوني پس‌رونده نيز در آنها هستيم. سنگ‌هاي مافيكي كه به شكل گدازه‌هاي بالشي و سيل‌هاي نفوذي در منطقه ظاهر شده‌اند تحت تاثير دگرگوني ناحيه‌اي به شيست‌هاي سبز و آمفيبوليت‌ها تبديل شده‌اند. تكتونيك منطقه سنگ‌هاي اولترامافيكي و مافيكي موجود را شديدا تكتونيزه نموده است كه البته اين سنگ‌ها در ميان رسوبات اوليه پليتي نفوذ نموده‌اند سنگ‌هاي اولترامافيكي- حالتي از تفريق جزئي را نشان مي‌دهند. اين سنگ‌ها مربوط به كمپلكس ويراني است به خاطر اينكه نحوه دگرگوني و خصوصيات سنگ‌شناسي اين سنگ‌ها شبيه افيوليت‌هاي ويراني است . دگرگوني ناحيه‌اي اوليه مربوط به فاز هرسي‌نين مي‌باشد كه در اواخر دوره پرمين رخ داده است و تا رخساره شيست سبز پيش رفته است . توده نفوذي گرانيتي تنها توده آذرين موجود در منطقه است كه باعث تغييراتي در سنگهاي اين منطقه شده است ، از جمله بزرگ شدن اندازه كانيها در كنار تشكيل برخي از سنگهاي دگرگوني همبري به عنوان مثال تشكيل شيست‌هاي لكه‌ائي (لكه‌ها مي‌توانند آندولوزيت_كرديريت و بيوتيت باشند). درزه‌هاي (Joints) بسيار منظمي در متاپليت‌ها وجود دارد كه نشان‌دهنده رژيم تكتونيكي كششي مؤثر در منطقه است به طور كلي مجموعه ليتولوژي منطقه اثرات سه مرحله دگرگوني را نشان مي‌دهند. -1 دگرگوني ناحيه‌اي مرحله اول كه شيستوزيته اصلي منطقه را ايجاد كرده است . -2 نفوذ توده گرانيتي و بروز تغييراتي در سنگهاي منطقه به همراه تشكيل دگرگوني همبري. -3 دگرگوني ناحيه‌اي با درجه ضعيف كه كرينوليشن و دگرگوني پس رونده را سبب شده است.