مطالعه زمين شناسي و پترولوژي مجموعه شوشونيتي شمال معدن طالمسي، غرب انارك (شمال شرق استان اصفهان)

مجموعه شوشونيتي شمال طالمسي در غرب شهر انارك و شمال شرق استان اصفهان واقع شده است. اين مجموعه داراي طيف وسيعي از نظر SiO2 بوده و تمام سنگهاي سري شوشونيتي اعم از آبساروكيت، شوشونيت، باناكيت و توسكانيت را شامل مي شود. كاني هاي اصلي عبارتند از: اليوين، كلينوپيروكسن، پلاژيوكلاز و آلكالي فلدسپات. اليوينها كاملا دگرسان شده و فقط اسكلتي از كانيهاي اپاك باقي مانده است. اكثر اين دگرسانيها ازنوع كربناته بوده و اين نشانه هجوم محلولهاي كربناته به اين سنگها است. اين نوع دگرساني در اكثر كانيها مشاهده مي شود. كلينوپيروكسنها از نوع ديوپسيد هستند. پلاژيوكلاز (لابرادوريت) بصورت فنوكريستهاي بزرگ با حاشيه پتاسيك يا حاشيه سانيديني مشاهده مي شوند. آلكالي فلدسپاتها بصورت فنوكريست در باناكيتها، بصورت حاشيه پلاژيوكلازها و نيز در زمينه سنگ مشاهده ميشوند. در سنگهاي اين مجموعه شوشونيتي قطراتي از كربناتهاي آذرين و يا اوليه را مي توان مشاهده نمود كه تعيين سن يك نمونه از اين كربناتها با استفاده از روش اثر شكافت (Fission Track) سني معادل 3 ±42 ميليون سال (ائوسن مياني) را براي اين مجموعه ارائه نموده است. مطالعات پترولوژي و ژئوشيمي نشان ميدهد كه سنگهاي اين مجموعه از نظر عناصر اصلي و فرعي در محدوده سنگهاي شوشونيتي و آلكالن قرار گرفته و خصوصيات سنگهاي شوشونيتي دنيا را نشان مي دهند. اين مطالعات نشان مي دهد كه ماگماي مادر اين سنگها از يك جبه غني شده بوجود آمده و سنگ منشأ آنها نيز يك گارنت پريدوتيت متاسوماتيز شده است. آلكالي بازالت حاصل از ذوب بخشي درجه پائين (8 درصد) سنگ منشأ درحين صعود با پوسته قاره اي برخورد نموده و باعث ايجاد اختلاط و يا هضم شده است. اين گدازه ها با پوسته داد و ستد هائي انجام داده و باعث تغيير ماهيت ماگما به سمت ترمهاي اسيديتر (توسكانيت) شده است. مطالعات نشان مي دهد كه توسكانيتها سنگهائي هستند كه بيشترين خصوصيات خود را از پوسته قاره اي به ارث برده اند. با توجه به مشاهدات صحرائي (كانه زائي در درون سنگهاي شوشونيتي)، داده هاي آزمايشگاهي (مقاطع نازك و صيقلي) و تطابق سني مي توان نتيجه گرفت كه انديسهاي معدني موجود منشأ ولكانوژنيك داشته و در واقع فازهاي هيدروترمال مجموعه ولكانيك شمال طالمسي باعث بوجود آمدن اين معادن شده است. با توجه به سن اين مجموعه ولكانيك (ائوسن مياني)و عدم تطابق آن با سن شوشونيتهاي زون اروميه-دختر (ائوسن بالائي) و فرورانش صفحه عربي، شواهد صحرائي (تطبيق با ديگر مناطق مانند سبزوار و سمنان) و تصاوير ماهواره اي و عكسهاي هوائي بوضوح مي توان دريافت كه اين مجموعه با فرورانش صفحه عربي مرتبط نبوده و با توجه به مدل تكتونيكي، مربوط به فعاليتهاي ولكانيكي پس از بهم پيوستن ميكروپليتهاي ايران مركزي است (فرورانش در محل گسل درونه